Wees u er daarom van bewust en laat goed tot u doordringen dat de HEER de enige God is, boven in de hemel en hier beneden op de aarde; een ander is er niet.
(Deut. 4:39, NBV)
Niemand is als hij — dat betekent zoveel als: JHWH is uniek. Dan kun je ook zeggen: hij is de enige — dat is hetzelfde. En dat is wat we inderdaad horen zeggen. JHWH zegt het bijvoorbeeld zelf, als hij het volk Israël herinnert aan zijn optreden in hun nationale verleden. Ze hebben ‘met eigen ogen’ gezien hoe hij ze bevrijdde uit de macht van een ander volk, op een manier die indruk maakte: ‘met grootse daden, met tekenen en wonderen en felle strijd, met sterke hand en opgeheven arm, en op angstaanjagende wijze’ (Deut. 4:34, NBV). Getuigen zijn van die bijzondere ervaring had een doel: ‘dat u zou beseffen dat de HEER de enige God is; er is geen ander naast hem’ (Deut. 4:35, NBV).
Je hoort hier in een paar zinnen twee varianten van de wijs Weergaloos. Niemand is als hij — je kunt hetzelfde ook zeggen met de woorden: hij is de enige, wat weer hetzelfde is als: er is geen ander. En even verderop zegt de bidder het nog een keer, zodat het ze voor altijd zal bijblijven, de woorden van de dagtekst van deze Dag: ‘Wees u er daarom van bewust en laat goed tot u doordringen dat de HEER de enige God is, boven in de hemel en hier beneden op de aarde; een ander is er niet.’
De enige God in hemel en op aarde
‘Niemand is aan u gelijk’, ‘de enige’, ‘geen ander’ — dan is het maar een kleine stap naar het woord alleen. De stap wordt letterlijk gezet in een gebed waarvan een gedeelte de dagtekst van Dag 4 was. Het gedeelte begint met: ‘Geen god is u gelijk, Heer’, en het eindigt met: ‘u alleen bent God.’ De stap wordt gemaakt via een tussenstation, de woorden ‘u bent groot’ (Ps. 86:8, 10, NBV). Nu kunnen we de belangrijkste varianten van de wijs Weergaloos op een rijtje zetten: de stelling: ‘niemand is aan u gelijk’ (Dag 13), de retorische vraag: ‘wie is als hij (Dag 14)’, en drie uitdrukkingen met signaalwoorden: het woord enig, bijvoorbeeld in: ‘de enige God’, de woorden geen ander, en het woord alleen, bijvoorbeeld in: ‘(hij) alleen’ (deze Dag).
JHWH is niet een specialist, zoals de ‘goden’. Hij is een generalist. Zo is er maar één.
JHWH is ‘de enige God, boven in de hemel en hier beneden op de aarde’ — waar je ook zoekt, er is maar één God. Hij is niet een specialist, zoals de ‘goden’ — die aanhalingstekens zijn niet overbodig, zoveel is inmiddels wel duidelijk — van de andere volken. Hij is niet het type godheid dat een verdeling van het werkterrein accepteert: dit gedeelte voor deze godheid, een ander voor die godheid, nog weer een andere afdeling voor een derde godheid, een vierde — en ga zo maar door. JHWH, de God die het volk Israël zijn God mag noemen, is God van de hemel en de aarde. Hij is een generalist. Zo is er maar één.
De teksten in deze serie vormen een vingeroefening voor een dagboek dat later gepubliceerd zal worden (voorlopige titel: Onvergelijkelijke grootheid. Het Evangelie van Gods glorie, Uitgeverij Van Wijnen). Het voornemen is elke dinsdag- en vrijdagavond een nieuwe tekst online te zetten: een routebeschrijving halverwege de week, en dan nog een tegen het einde van de week.
Klik hier voor alle delen uit deze serie.
