Wat is onze hoop in deze roerige tijden? Het is bijna Pasen. Is dat feest van de opstanding van Jezus een bron van hoop? Zo ja, waarom?
Tim Keller schreef in de loop van 2020, het begin van de coronapandemie, het boek Hoop in bange tijden. De betekenis van Jezus’ opstanding (vertaling van: Hope in Times of Fear. The Resurrection and the Meaning of Easter). Dat was voor iedereen een heftige tijd. Tegelijk was er vooral in de Verenigde Staten heel wat maatschappelijke onrust. Maar daar kwam voor Tim Keller zelf nog iets ingrijpends bij: hij had kort daarvoor de diagnose alvleesklierkanker gekregen. Te midden van al deze gebeurtenissen schrijft Tim Keller dat er geen grotere hoop mogelijk is dan te geloven dat Jezus Christus is opgewekt uit de dood. Dit is de ‘grote omkering’ (‘the Great Reversal’) die werkelijk hoop geeft. Keller verkondigt in zijn boek waarom dit heilsfeit ons zowel de kracht als het patroon geeft voor ons leven nu in verbinding met Gods toekomstige nieuwe schepping.
Er is geen grotere hoop mogelijk dan te geloven dat Jezus Christus is opgewekt uit de dood.
Tegendraadse hoop
In de inleiding geeft Keller aan waarom na een opleving van optimisme na het einde van de Koude Oorlog de mensen nu weer weinig hoop koesteren voor hun toekomst (en toen kon Keller nog niet weten dat een tweede, wellicht nog ‘koudere’ oorlog zou gaan beginnen…). Hij voert dit terug op de wijdverspreide vormen van menselijk kwaad, dat zich op allerlei manieren uit. De enige bron van hoop ligt in de radicale persoonlijke verandering en de nieuwe schepping die God gaat geven en waarvan de opstanding van Jezus zowel de basis als het begin is. Het is daarom volgens Keller opvallend dat de christelijke kerk eigenlijk relatief weinig spreekt over de opstanding van Jezus.
Hoop in bange tijden. De betekenis van Jezus’ opstanding
Tim Keller
Hoop in bange tijden. De betekenis van Jezus’ opstanding
Tim Keller
“Keller confronteert zijn lezers op een heldere en indringende manier met het evangelie van het kruis en de opstanding van Christus en met alles wat dit betekent voor een hoopvol leven als christen. Een bijzonder verrijkend boek om te lezen en dat niet alleen met Pasen!”
– Kees van Kralingen
In het eerste hoofdstuk geeft Keller de argumenten voor de lichamelijke opstanding van Jezus Christus als historisch feit (daarbij ruim gebruikmakend van het werk van N.T. Wright hierover). In de volgende vier hoofdstukken laat Keller zien dat de opstanding de sleutel is voor het begrijpen van de grote Bijbelse verhaallijn en voor het leven als christen. Keller verbindt de opstanding van Christus met het koninkrijk dat nu al komende is, maar dat wacht op de voltooiing, de toekomstige heerlijkheid. Deze hoop is tegelijk ook tegendraads en revolutionair, omdat de verlossing juist door het lijden en sterven van Christus alle menselijke begrippen op z’n kop zet, zoals Paulus in 1 Korinthe 1 betoogt. Dat brengt Keller in hoofdstuk 5 op de term ‘the Great Reversal’.
De verlossing door het lijden en sterven van Christus zet alle menselijke begrippen op z’n kop.
In de hoofdstukken 6 en 7 laat Keller zien wat de boodschap van de opstanding betekende voor de mensen die daar als eersten mee geconfronteerd werden, zoals Maria, Johannes, Thomas, Petrus en Paulus.
Leven met hoop
In de laatste vijf hoofdstukken past Keller dit alles toe op de uitdagingen van onze tijd en laat hij zien hoe we als christen vanuit dit geloof in de opgestane Heer kunnen leven met hoop. Dat begint in hoofdstuk 8 met wat de opstanding van Christus voor ons persoonlijk betekent. In dit gedeelte komt een bijzondere, persoonlijke noot naar voren. Keller noemt daarin onder andere wat de Britse puritein John Owen zegt over 2 Kor. 3:18, namelijk dat we nu door de Geest al iets zien van de heerlijkheid van Christus. In een voetnoot vermeldt Keller dat John Owen zich bij zijn naderend einde op deze belofte richtte, om zich zo voor te bereiden op de dood. Alhoewel Keller behalve in de inleiding zijn ziekte in het boek niet meer ter sprake brengt, voegt hij er nu in deze voetnoot kort en eenvoudig aan toe dat hij hetzelfde doet.
Door de Geest zien we nu al iets zien van de heerlijkheid van Christus.
In de overige hoofdstukken komt aan de orde hoe het geloof in de opstanding hoop betekent voor onze relaties, voor gerechtigheid in deze wereld, voor de manier waarop we met lijden omgaan, en ten slotte voor de toekomst. In dat laatste hoofdstuk geeft Keller een indringende analyse van onze huidige cultuur en hoe deze hoop verder gaat dan de grenzen van de menselijke vooruitgang waar wij tegen aan lopen.
Samenhang
Bij het lezen van dit boek kom je bijzonder onder de indruk van de enorme diepe en wijde betekenis van de opstanding van Christus en van de hoop die daarin ligt voor ons. Keller diept deze rijke boodschap op de hem typerende, aansprekende manier op uit zijn exegese van vele Bijbelse teksten. Alhoewel er punten aan de orde komen die je al in eerdere boeken kunt vinden, komen veel lijnen uit het werk van Keller hier samen: het apologetisch aspect, de betekenis van het evangelie van Jezus Christus, persoonlijk geloof en de uitwerking daarvan in ons leven in de maatschappij.
Keller laat ook in dit boek zien hoe allerlei essentiële aspecten van het christelijk geloof die soms tegenover elkaar gezet worden juist onlosmakelijk met elkaar samenhangen. Een paar belangrijke voorbeelden zijn de volgende. De opstanding van Christus laat zien dat verzoening door voldoening en de overwinning van Christus nauw met elkaar samenhangen. Het evangelie van kruis en opstanding bewerkt niet alleen een persoonlijke verandering, maar heeft ook alles te maken met ons leven als christen en de uitwerking daarvan in kerk en maatschappij.
De opstanding van Christus laat zien dat verzoening door voldoening en de overwinning van Christus nauw met elkaar samenhangen.
Deze visie stelt hem in staat om ook een heldere koers te varen te midden van de polarisatie waarvan momenteel in de evangelicale wereld met name in Amerika sprake is met betrekking tot het streven naar sociale gerechtigheid. Ons persoonlijk geloof betekent niet dat we blijven hangen in – vaak terechte – kritiek op maatschappelijke ontwikkelingen, maar vertaalt zich juist in een Bijbelse houding ten aanzien van sociale gerechtigheid.
Een grote verdienste van Keller die ook in dit boek weer naar voren komt is dat hij een Bijbels gefundeerde, samenhangende visie op het evangelie van Jezus Christus geeft. Mensen die zeggen affiniteit te hebben met zijn werk, maar in feite selectief winkelen in zijn gedachtegoed, begrijpen hem niet goed en/of doen hem daarmee geen recht.
Keller confronteert zijn lezers op een heldere en indringende manier met het evangelie van het kruis en de opstanding van Christus en met alles wat dit betekent voor een hoopvol leven als christen. Een bijzonder verrijkend boek om te lezen en dat niet alleen met Pasen!
