In een christelijk conferentiecentrum in de bergen van Noord-Slowakije is het personeel onlangs overgeschakeld van het ontvangen van lokale gezinnen voor retraites van een week lang naar het verstrekken van noodopvang voor vluchtelingen uit Oekraïne.
Pavel Sinko is ouderling in een baptistenkerk in de Slowaakse stad Lucenec en coördinator van het conferentiecentrum in Rackova Dolina via zijn werk voor de christelijke organisatie International Needs. De laatste tijd zijn de noden wel erg groot …
Van een kleine natie tot een plotselinge schuilplaats
Een maand na de Russische inval in Oekraïne zijn meer dan 3,6 miljoen mensen het door oorlog verscheurde land ontvlucht. Nog eens 6,5 miljoen mensen zijn in eigen land ontheemd. Zelfs nu de Oekraïners de Russische pogingen om hun hoofdstad in te nemen hebben weerstaan, hebben de Russische troepen meedogenloze aanvallen uitgevoerd. In de zuidoostelijke stad Marioepol zijn volgens functionarissen bij een afschuwelijk bombardement ten minste 2000 burgers gedood en 80 procent van de huizen verwoest.
De meeste vluchtelingen uit Oekraïne zijn naar Polen getrokken, alhoewel velen de wijk hebben genomen naar de buurlanden Roemenië en Moldavië. Meer dan 260.000 vluchtelingen zijn naar Slowakije gegaan, een klein land met 5,4 miljoen inwoners dat zich plotseling op het internationale toneel bevindt. Toen de Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin bijvoorbeeld half maart naar Slowakije ging, was dat de eerste keer in 20 jaar dat een Amerikaanse minister van Defensie het land bezocht.
Begin maart trok een 11-jarige jongen wereldwijd de aandacht toen hij alleen Slowakije bereikte: De jongen had meer dan 900 km gereisd vanaf zijn huis in Oekraïne. Hij was gestuurd door zijn moeder, een weduwe die achterbleef om voor een van haar ouders te zorgen. Hij kwam bij de grens aan met slechts een plastic zak, een paspoort en een telefoonnummer op zijn hand geschreven. “Mijn hoop hield me gaande op mijn weg,” zei hij.
Toen vluchtelingen het land begonnen binnen te stromen, dachten Pavel Sinko en anderen in zijn kerk na over hoe ze konden helpen. Een maand later draait het Slowaakse conferentiecentrum op volle capaciteit en worden ongeveer 65 vluchtelingen geholpen – inclusief degenen die elkaar helpen.
In de beginfase zijn veel vluchtelingen via Slowakije naar andere landen gegaan, maar volgens Sinko is de volgende golf anders. Sommige gezinnen die hij onlangs heeft ontmoet, kunnen nergens anders heen en hebben meer nodig dan alleen een overnachting.
De Slowaakse regering heeft tijdelijk asiel aangeboden aan iedereen die vanuit Oekraïne het land binnenkomt, en ambtenaren zijn bezig met het coördineren van huisvestingsregelingen voor recent aangekomenen. Maar Sinko zegt dat het proces traag kan zijn, en dat de behoeften de materiële belangen overstijgen.
Rouwen om verlies en toch ook dankbaarheid
Sommige vluchtelingen hebben tijd nodig om uit te rusten en hun ontsnapping te verwerken. Anderen hebben een schuldgevoel omdat ze in Slowakije een warme douche hebben genomen en in een warm bed hebben geslapen, terwijl veel Oekraïners thuis nog steeds in koude kelders en metrostations schuilen. Maar dankbaarheid vermengt zich met verdriet.
Op een avond tijdens een gebedsbijeenkomst vertelde Sinko dat een echtpaar de stad Boeka ontvluchtte vlak voordat de Russische troepen toesloegen. Zonder kelder konden ze nergens schuilen. Ze vreesden voor hun gehandicapte 13-jarige dochter, dus besloten ze te vluchten. Twee dagen later vielen de Russen de stad aan. “Onze dochter heeft ons leven gered,” zeiden ze.
Een ander echtpaar beschreef zichzelf als “dubbele vluchtelingen” en vertelden dat ze in 2014 voor het eerst hun huis ontvluchtten toen de Russen delen van Oost-Oekraïne in beslag namen. Ze bouwden een nieuw huis in Irpin – een stad die belegerd werd door Russische troepen. Een recente aanval vernietigde hun huis, maar Sinko zei dat het echtpaar vrede uitstraalde: “Het feit dat ze een huis in de hemel hebben, heeft een sterke en diepere betekenis voor hen.”
De meeste vluchtelingen uit Oekraïne zijn vrouwen en kinderen (de Oekraïense autoriteiten hebben mannen tussen 18 en 60 jaar verboden het land te verlaten), maar sommige van de gasten in het conferentiecentrum illustreren de uitzonderingen die de wet toestaat: Een weduwnaar kwam onlangs aan met zijn twee dochters. Een adoptievader kwam met zijn vrouw en hun negen kinderen. Een pasgetrouwde man in een rolstoel arriveerde met zijn vrouw enkele dagen na hun huwelijk.
Terwijl ze zich aanpassen aan de plotselinge verhuizing en de onzekerheid over de toekomst, zegt Sinko dat de vluchtelingen elkaar graag van dienst zijn. Een gediplomeerde verpleegster helpt met medische benodigdheden, terwijl anderen aardappels schillen, de tafels dekken en de afwas doen. Twee zusters uit Kiev helpen met het inburgeren van de vluchtelingen in het centrum en vertalen wanneer taalbarrières communicatie bemoeilijken.
Sinko hoopt dat dit patroon zich zal voortzetten. Aangezien het conferentiecentrum geïsoleerd ligt, werken Sinko en een Oekraïense contactpersoon aan plannen op langere termijn om vluchtelingen te vestigen in nabijgelegen steden met toegang tot banen, scholen en vervoer. Hij hoopt dat sommige vluchtelingen coördinator zullen worden voor Oekraïners in de lokale gemeenschappen waar ze zich vestigen: “De overheid of individuele personen kunnen wel voor huisvesting zorgen, maar ze hebben ook hulp en vriendschap nodig.”
De overheid of individuele personen kunnen wel voor huisvesting zorgen, maar ze hebben ook hulp en vriendschap nodig
Slowaakse kerkleden hebben ook aangeboden hun huizen open te stellen, en Sinko verwacht dat ten minste 250 baptistengezinnen uit het hele land beschikbaar zullen zijn om te helpen. Het is het soort hulp dat de Oekraïners op de langere termijn nodig kunnen hebben, en Sinko zegt dat de plaatselijke christenen hen graag willen verwelkomen.
“Ik zeg hen dat ze er klaar voor moeten zijn,’ zei hij. “We staan pas aan het begin.”
Oorspronkelijk artikel: https://www.thegospelcoalition.org/article/slovakians-ukrainian-refugees/
Vertaling: Kees van Kralingen
