Een verhaal dat telkens weer verteld moet worden

Vertel de volken het verhaal van zijn glorie,
het verhaal van zijn wonderen aan alle naties.
Want de HEER is groot, prijzenswaard bovenmate,
geduchter dan al die andere goden.
(Ps. 96:3-4, WV)

Gods glorie is in een paar woorden zijn ‘eindeloze grootheid’. Het gebruik van het woord glorie voor de bijzondere grootheid van God heeft een parallel in het alledaagse spraakgebruik. Dan gaat het in de wereld van de Bijbel bijvoorbeeld over mensen die op de een of andere manier bijzonder zijn (of bijzonder gevonden worden). Een voorbeeld hiervan vind je in het verhaal van Jakob, de zoon van Isaäk. Hij was dankzij zijn slimme foktechnieken ‘buitengewoon rijk’ (Gen. 30:43, WV) geworden. Daar kun je in de taal van het Oude Testament hetzelfde woord glorie voor gebruiken. We horen het zijn jaloerse zwagers zeggen: ‘Jakob heeft onze vader heel zijn bezit afhandig gemaakt; ten koste van hem heeft hij al die »glorie« verworven’ (Gen. 31:1, WV [‘rijkdom’]).

In de Nederlandse taal wordt het woord glorie op een vergelijkbare manier gebruikt. Denk aan ‘Hollands Glorie’. Die uitdrukking is nog steeds populair, bijvoorbeeld als titel van een tijdschrift over — let op de overtreffende trap — ‘Het mooiste van Nederland’. Dezelfde titel ‘Hollands Glorie’ werd ook gebruikt voor een DVD-serie over ‘Nederlandse mondiale successen vanaf de jaren twintig tot eind jaren zeventig van de vorige eeuw’, een periode waarin Nederland zich internationaal profileerde als ‘een innovatief land en op veel terreinen koploper in de wereld’.

Een goed verhaal

‘Eindeloze grootheid’ — de spreker in Psalm 150 had aan twee woorden genoeg, zoals we een paar Dagen geleden zagen (Dag 3). De spreker in Psalm 96 neemt er twee regels voor om JHWH’s glorie uit te leggen: ‘Want de HEER is groot, prijzenswaard bovenmate, geduchter dan al die andere goden.’ JHWH is niet zomaar groot: het gaat over grootheid van een andere orde. Dat wordt duidelijk als de spreker JHWH vergelijkt met andere goden. Als je ze naast JHWH zet, stellen ze eigenlijk helemaal niets voor. Als bewijs kijkt de spreker omhoog, naar het feit dat JHWH ‘de hemel heeft gemaakt’ (het volgende vers, Ps. 96:5). Dat alleen al is een belangrijk verschil tussen JHWH en alle andere goden. Eigenlijk heeft het niet zoveel zin ze met elkaar te vergelijken.

JHWH is altijd groter.

Hoe ze ook mogen heten, Mardoek of Nebo, ‘de Baäls en de Astartes’, of de ‘goden van de volken’ (zoals verderop in Psalm 96, vers 5) — JHWH laat ze ver achter zich. Hij is altijd groter. Feitelijk gesproken heeft JHWH geen echte concurrenten. Dat besef maakt twee emoties los bij de spreker: enthousiasme en ontzag. Emoties houd je niet tegen, wanneer je het over JHWH’s glorie hebt. De spreker in de Psalm heeft ontdekt dat als er iemand is die het meer dan waard is geprezen te worden, het deze God is — en dat maakt hem enthousiast: JHWH is ‘prijzenswaard bovenmate’. Hij heeft ontdekt dat als er iemand is die respect verdient, het JHWH is, de God van Israël — en dat vult hem met ontzag: JHWH is ‘geduchter dan al die andere goden.’

Het is nodig het verhaal van JHWH’s glorie telkens opnieuw te vertellen. Geloof me: het is een goed verhaal.

Het mag waar zijn, JHWH heeft feitelijk gesproken geen concurrenten. Maar zo beleven mensen het niet altijd. We vinden het maar moeilijk te kiezen voor de enige echte God. Allerlei ‘concurrenten’ (tussen aanhalingstekens) hebben een sterke aantrekkingskracht. Daarom is het nodig het verhaal telkens weer opnieuw te vertellen. Dat verklaart de oproep van de spreker in de dagtekst: vertel het verhaal van JHWH’s glorie. Dat is het verhaal waar we in dit dagboek naar gaan luisteren. Geloof me: het is een goed verhaal.